31 / 36
DELTARES, SEPTEMBER 2016
27
BOTER, KAAS EN
BODEMDALING
Nederland polderde het afgelopen millennium zo’n twintig kubieke kilometer
veen ‘weg’, vergelijkbaar met 20.000 piramides van Gizeh. Onderzoekers van
Deltares, de Universiteit Utrecht en TNO schatten dat hierdoor 0,39 ppm CO
2
is
uitgestoten: vergelijkbaar met 1 jaar CO
2
-uitstoot van de
hele Europese Unie. Een tijdlijn.
2016
Delft
Een derde van het
land ligt nu onder
zeeniveau en we
zijn afhankelijk
van uitgekiend
waterbeheer. De
jaarlijkse CO2-uit
stoot veroorzaakt
door veendrainage
is even groot als
de totale uitstoot
van Cambodja of
Nicaragua. Er zijn
nog geen gemak
kelijke oplossin
gen: het grondwa
terniveau opnieuw
laten stijgen kan
veenoxidatie ver
tragen, maar leidt
tot natte voeten in
steden en akkers.
1016
Utrecht
Vanaf 4000 voor
Christus stapelen
deels vergane
planten- en mos
senresten zich
op in westelijk en
noordelijk Neder
land. In de dras
sige moerassen
ontstaan kleine
steden. In de Mid
deleeuwen worden
grote veengebie
den omdijkt en
ingepolderd om
granen als rogge
te verbouwen.
1255
Leiden
Nederlandse ste
den groeien. Meer
land wordt droog
gelegd door dijken
te bouwen en slo
ten te graven. Het
grondwaterpeil
daalt en het veen
wordt blootge
steld aan de lucht:
het oxideert, en de
bodem klinkt in.
Koolstof die was
opgeslagen in het
organische mate
riaal komt vrij in
de vorm van CO
2
.
1421
Gouda
Bodemdaling zet
door en overstro
mingen teisteren
het land. Neder
land zet windmo
lens in om water
weg te pompen
uit polders die nog
maar net boven
zeeniveau liggen.
Veel gebieden
blijven toch nat,
zodat ze alleen
nog geschikt zijn
als grasland voor
koeien. De melk
productie stijgt
en kaas wordt
populair om het
ontstane melk
overschot weg te
werken.
1602
Amsterdam
De Nederlandse
economie bloeit
op onder invloed
van de VOC. Er
is meer land en
energie nodig om
aan de groeiende
vraag te voldoen.
Veen wordt
gewonnen als
fossiele brandstof:
turf. De economie
draait op turf en er
wordt 3 megaton
CO
2
per jaar uit
gestoten. Neder
land is hiermee de
grootste fossiele
brandstofgebrui
ker wereldwijd.
1886
Rotterdam
Krachtige stoom
machines vervan
gen de windmo
lens. Hierdoor kan
meer land worden
drooggelegd en
kan het grondwa
terpeil nog lager
worden gehouden.
Het veen dat
geschikt is om
turf van te maken
raakt op; kolen
en olie worden
de belangrijkste
energiebronnen.