18-19 / 34
18
DELTARES, FEBRUARI 2015
‘
SCHADE DOOR
TRILLING EN
VERZAKKING IS
STEEDS BETER
TE VOORKOMEN
’
M
andy Korff doet ruim tien jaar onderzoek naar
de risico’s bij de uitvoering van grote projec-
ten waarbij flink wat grond wordt verplaatst.
Zoals de aanleg van een nieuwe metrolijn
onder het stadscentrum van Amsterdam en
diverse ondergrondse parkeergarages. Korff onderzocht
ook de gevolgen van gasboringen in Groningen voor
funderingen, huizen en dijken. Ze heeft een omvangrijke
ervaringsdatatabase opgebouwd. Die helpt haar adviseren
welke technieken geschikt zijn of juist niet.
Wat is de overeenkomst tussen schade door
trilling en verzakking die jij hebt onderzocht?
‘Alle menselijk activiteiten doen iets met de ondergrond.
Dat heeft door trilling en verzakking weer gevolgen verder-
op. In gebieden met zachte en slappe bodems, bijvoorbeeld
klei en veen, kan de constructie van gebouwen of tunnels
trillingen en verzakkingen veroorzaken. Dat zou niet zo’n
probleem zijn, als we niet steeds dichter bij bestaande be-
bouwing gingen werken.’
Moeten we dit soort gevolgen niet gewoon
accepteren?
‘Nee, want met een gedegen risicoanalyse vooraf zijn de
mogelijke gevolgen behoorlijk goed in te schatten. We kun-
nen als het nodig is bijvoorbeeld voor alternatieve bouw-
methodes kiezen, die minder trillingen, vervormingen en
verzakkingen geven. Geavanceerde meetsystemen kunnen
helpen op tijd bij te sturen in het bouwproces.’
Waarom gebeurt dat dan niet allang?
‘Er wordt meestal wel een risicoanalyse gedaan, maar
We bouwen en boren almaar
dichter bij bestaande bebouwing,
met soms schade door trilling en
verzakking als gevolg. Daar is steeds
meer aan te doen, meldt senior
specialist Mandy Korff. ‘We
kunnen niet alles voorkomen,
maar wel heel veel.’
DOOR KARIN STONE / FOTO SUZANNE DORRESTEIN
DELTARES, FEBRUARI 2015
19
vaak niet van het hele bouwproces. Men vergeet dan
bijvoorbeeld om de activiteiten die vroeg in het proces
plaatsvinden in de risicoanalyse mee te nemen. Wanneer
in de eerste weken schade ontstaat, heeft het project al
een slechte naam voordat het daadwerkelijk begonnen
is. Kostenbesparing is vaak een reden ommaar beperkt
risicomanagement te doen. Of de projectontwikkelaar is
bezorgd dat er gekozen moet worden voor een veel duur-
dere bouwmethode. Maar ik heb de ervaring dat dit soort
investeringen zich later in het proces altijd terug verdient.
Schade die je niet maakt, hoef je ook niet te herstellen.’
En de gevolgen van
aardbevingen door gaswinning?
‘Het voorspellen van de gevolgen van aardbevingen door
gaswinning is complex, maar we kunnen wel steeds beter
de risicogebieden aanwijzen. Het vervolgens beperken of
zelfs voorkomen van schade is nog een grote uitdaging. In
Groningen wordt bijvoorbeeld gedacht aan injecties in de
bodem. Ook elders in de wereld wordt onderzoek gedaan
naar methoden om de trillingen te dempen. Of die metho-
den effectief zijn in Groningen en onder welke omstandig-
heden, onderzoeken we nog.’
Er wordt vaak gepraat over schade aanwoon-
huizen, maar moeten we ons niet minstens
zo druk maken over schade aan belangrijke
infrastructuur zoals bruggen en dijken?
‘Bij aardbevingen maken mensen zich vooral zorgen om
hun huis en dat is natuurlijk heel begrijpelijk. Maar er is
ook een effect op de waterveiligheid en daar zijn mensen
zich nog te weinig van bewust. Degenen die verantwoor-
delijk zijn voor waterkeringen zijn zich gelukkig wél bewust
van het gevaar. Deltares werkt daarom ook samen met de
Nederlandse waterschappen aan dit probleem. Zo worden
dijken die gevoelig zijn voor aardbevingen versterkt door
ze bijvoorbeeld te verbreden, een damwand te plaatsen of
de ondergrond te versterken.’
Helpt jouw kennis ook bij het wegnemen
van onrust bij omwonenden?
‘Mijn advies wordt vaak gevraagd door initiatiefnemers
die onrust willen voorkomen of wegnemen. Dat zijn inte-
ressante trajecten. Het boeiendst vind ik het bijwonen van
bewonersavonden. Wat ik daar vaak merk is dat er veel
spookverhalen rondgaan. Omwonenden zijn dankzij inter-
net heel goed geïnformeerd, bijna deskundig zelfs. Maar
soms houden zij er ook theorieën op na die niet stroken
met wat er technisch en wetenschappelijk mogelijk is. Als
deskundige kan ik hun vragen beantwoorden en in de juis-
te context plaatsen. Zo zorg ik ervoor dat ze zich zorgen
gaan maken om de juiste dingen. Ik kan de ongerustheid
niet altijd wegnemen, maar wel realistisch maken. Deze
eerlijkheid wordt erg gewaardeerd.’
Meer informatie?
Mandy.Korff@deltares.nlWAT
GING ER
MIS?
Het verzakken van de
historische Wevershuisjes aan
de Vijzelgracht in Amsterdam
was een dieptepunt en tege
lijkertijd keerpunt in de aanleg
van de Noord/Zuidmetrolijn.
Sindsdien is veel gebeurd: ex
tra maatregelen zijn genomen
om risico’s te beperken en de
communicatiecultuur is totaal
veranderd.
Korff ontdekte dat vooral oude
panden met houten palen
gevoelig zijn voor verstoring
en in de ondergrond. Deze
panden zakten veel door het
verleggen van leidingen en
verwijderen van obstakels,
maar gelukkig minder bij het
ontgraven van de stations.
Hoe nieuwer de fundering
hoe minder de palen bleken
te zakken.
Inmiddels is de Noord/Zuid
metrolijn bouwtechnisch
gezien voltooid. De ervaringen
worden bij nieuwe parkeerga
rages en tunnels gebruikt voor
beter risicomanagement.