21 / 36
De micro- en nanoplastics die we in het milieu aan
treffen beginnen hun leven als verpakking, autoband,
cosmetica, tandpasta, een kledingvezel, kunstgras,
coating voor een blikje, schoonmaakmiddel, een
filtersigaret of een ballon. Soms beginnen ze meteen
klein, als scrubdeeltje in cosmetica of microvezel in een
fleecetrui.
Zwerfafval vormt het meest in het oog springende
plastic. Veel van de plastics om ons heen zijn echter zo
klein dat we ze niet eens kunnen zien. Onder invloed
van zonlicht valt zwerfafval uiteen, en door contact
met het wegdek slijten autobanden. Deeltjes kleiner
dan 5 millimeter noemen we microplastics. Zijn de
deeltjes kleiner dan 100 nanometer dan spreken we
van nanoplastics.
Microplastics zoals scrubdeeltjes uit cosmetica
en kledingvezels die via wasmachines in het riool
terechtkomen worden niet volledig door rioolwater
zuiveringsinstallaties verwijderd. Gezuiverd huis
houdelijk afvalwater bevat gemiddeld 50 deeltjes
per liter, die in het oppervlaktewater belanden.
Microplastics komen ook voor in de lucht. Als je
bijvoorbeeld over je fleecetrui strijkt, dan komen er
vezels vrij. Die worden als fijnstof opgenomen in de
lucht. Na een regenbui belanden deze deeltjes in het
oppervlaktewater.
In rivierdelta’s worden al hoge concentraties micro
plastics aangetroffen, vooral in sedimenten, vissen en
schaaldieren die water filteren, zoals mosselen.
Gemiddeld krijgt een Nederlander naar schatting
11.000 microplasticdeeltjes per jaar binnen door het
eten vanmosselen. Via de lucht, het water en organismen
komen plastics ook in ander voedsel terecht, zoals
honing en melk.
De nanoplastics zijn mogelijk gevaarlijker dan de
microplastics. Nanoplastics zijn klein genoeg om een
darmwand te passeren en in het lijf op te hopen op
plekken waar ze niet horen.
Plastics kunnen ook een gevaar voor de gezond
heid vormen doordat ze giftige stoffen bevatten of
ziekteverwekkende organismen zich aan het plastic
hechten en zich zo gemakkelijk verspreiden. Het is nog
onduidelijk hoe giftig dit plastic is voor de mens.
Sommige van de cosmetica en andere industrieën
werken al aan het milieuvriendelijker maken van hun
producten. Ook worden rioolzuiveringen verbeterd,
zodat minder plastics in het milieu terechtkomen.
Een gemakkelijke oplossing voor de verontreiniging
met synthetische kledingvezels is het aanbrengen
van filters op wasmachines en op de langere termijn:
het produceren van milieuvriendelijke en duurzame
kleding.
Deltares doet sinds 2010 onderzoek naar plastics
aan de kust en in zee. Sinds een paar jaar is dit
onderzoek uitgebreid naar rivieren en nu ligt de
focus bij de stad.
Meer informatie?
dick.vethaak@deltares.nl4
5
9
8
7
6
3
2
1