20 / 36
De zorgen van Teitiota worden gesteund door weten-
schappelijk onderzoek. Een samenwerkingsverband
van de United States Geological Survey (UGSG), de
Universiteit van Hawaii en Deltares hee aangetoond
dat veel atollen de komende decennia door klimaat-
verandering onbewoonbaar zullen raken. Dat is veel
sneller dan in eerdere berekeningen.
Golfoploop
Deze bijstelling hee te maken met golven. Zeespiegel-
stijging door klimaatverandering is een probleem op
zich, maar golven worden ook nog eens steeds hoger
en versterken daarmee het eect. Gol£oogte wordt
bepaald door de diepte van de zee, de ondergrond en door
stormen. Als je ook rekening houdt met de zogenaamde
golfoploop zie je dat atollen twee maal zo vaak over-
stromen als wanneer alleen zeespiegelstijging wordt
meegenomen.
Aan deze resultaten is jarenlang onderzoek vooraf-
gegaan. Vanaf 2001 kijken USGS en Deltares in opdracht
van het Amerikaanse leger samen naar golfoploop in de
Stille Oceaan, in verband met de daar gelegen militaire
bases. Roi Namur is zo’n plek waar naar gekeken is,
een atol bij de Marshalleilanden. Daar is onderzocht
welke factoren een atol kwetsbaar maken voor gevolgen
van overstromingen. De bestaande modellen voor
zandkusten zijn toepasbaar gemaakt voor kusten van
grind en koraal. De resultaten zijn breed toepasbaar.
Moestuintjes
Overstromingen zijn niet de grootste bedreiging, maar
de geïsoleerde ligging van de eilanden. Ze zijn groten-
deels zelfvoorzienend. De drinkwatervoorraad bestaat uit
een dunne lens zoetwater net boven zeeniveau. Voedsel
wordt verbouwd in kleine moestuintjes.
Het opruimen van de troep na een overstroming kost
weken, het herbouwen van beschadigde infrastructuur
enkele maanden maar het herstellen van de drink-
watervoorraad een half tot anderhalf jaar. Op veel
plekken komt de volgende overstroming al voor de
schade van de vorige hersteld is. Met als logisch gevolg:
minder zoet water, minder voedsel.
Bijkomend probleem is de a§raak van koraal. Een
gezond atol kan de stijging van de zeespiegel nog wel
een tijdje bijbenen: het levende koraal groeit en door
overstromingen wordt a§raakmateriaal van het koraal
bovenop het atol afgezet.
Maar door vervuiling en klimaatverandering neemt de
groei van koraalrien wereldwijd af. Uit het koraal wordt
lokaal kalksteen en cement gewonnen voor woningbouw.
20
Vissers maken gebruik van dynamiet. Afstervend koraal
is minder ruw en hee zo minder remmende werking.
Waar koraal verdwijnt wordt de zee bovendien dieper, wat
ook al zorgt voor hogere golven.
Checklist
Niet alle wetenschappers voorspellen een naderend einde
van bewoning van de atollen. Paul Kench van University
of Auckland laat zien dat 18 van de 29 eilanden in
zijn onderzoek op historische kaarten, luchtfoto’s
en satellietbeelden de afgelopen decennia juist in
oppervlakte zijn gegroeid. Het is echter de vraag of dit
genoeg is: de toename in oppervlak is meestal niet in de
hoogte en hee daarmee waarschijnlijk geen invloed op
de golfoploop.