12 / 36
12
DOSSIER
OVERSTROMINGSRISICO
Is dat niet een beetje gek?
‘Het is jammer en kan, gezien de omvang van de problematiek,
desastreus uitpakken. We moeten wereldwijd nu de handen
ineenslaan. Dat kunnen we en dat willen we volgens mij ook.
Echter, toen het World Economic Forumwater als grootste
wereldprobleem aanwees stond dat hier in geen enkele krant.
Wij hebben het hier allemaal goed voor elkaar met ons schone
water, onze dijken en waterkeringen, maar het bewustzijn er-
van is laag. Terwijl we zo trots mogen zijn op onze geschiedenis
en onze huidige kennis en daar overal op de wereld mensen
mee verder kunnen en moeten helpen.’
Wat gee je, ondanks de complexiteit van de
uitdaging, hoop?
‘Water verbindt de grote thema’s van de wereld: ecologie en eco-
nomie. Wie water goedmanaget, creëert welvaart en gelijkheid.
Mooi is dat het water ook onze kwetsbaarheid laat zien: het trekt
zich niets aan van grenzen en van politiek. Wij moeten ons ook
minder aantrekken van grenzen en onze individuele belangen
overstijgen. Nieuwemanieren van samenwerken en innovatieve
oplossingen op de rand van de verschillende belangen. Daar is de
echte kracht te vinden, daarmee veranderen we de wereld.’
Wetenschapper Jaap
Kwadijk: ‘We moeten
goed kijken waar je de
meeste veiligheid hebt
voor je dollar’
Wetenschapper Jaap Kwadijk (Universiteit Twente, Deltares)
maakt over de hele wereld inschattingen van overstromings-
risico’s.
Nederland staat op het punt omwaterveiligheid
anders aan te pakken. Waarom iets veranderen
waarvan de hele wereld vindt: zo moet het?
‘Ook al hebben we de veiligste delta ter wereld, we moeten
nadenken over hoeveel we overhebben voor die veiligheid.
Onderhoud van 3500 kilometer dijk kost veel geld. In de nieuwe
benadering kijken we wat de impact van een overstroming
is op een samenleving en een economie en wat het kost om
negatieve impact te voorkomen. Dan zie je dat op sommige
plekken grote investeringen nodig zijn, die zich in veelvoud
terugverdienen. Op andere plekken zijn ze zonde van het geld.
Door kosten en baten transparant te maken, kun je een goed
gesprek voeren en slimme keuzes maken.’
Mooi, doe je dat ook voor de rest van de wereld?
‘Zeker! Want het benoemen van het probleem is niet genoeg. Oké,
we weten waar het mis gaat en hoe erg. Maar dan? Wat gaan we
eraan dóen? Deltares werkt mee aan het ontwikkelen van tools
waarmee je risico’s, gevolgen, kosten en oplossingen transparant
maakt. Waar heb je de meeste veiligheid voor je dollar? Waar
verdien je je investeringen terug? Daarbij combineren we ken-
nis over waterspiegelstijging en het weer met bevolkings- en
economische groei. Heel logisch, maar toch waren dit soort
analyses tot nu toe moeilijk toegankelijk. Daar werken wij aan.’
Wat kunnen waterwetenschappers zelf beter
doen om de wereld te helpen?
‘Wereldwijd wordt nog onvoldoende samengewerkt, maar in
onze instituten kan dit ook beter. De een is met schoon water
bezig, de ander met de zee, weer een ander met de rivier. Als we
die muren kunnen slechten en al die informatie samenvoegen,
wat in de praktijk nog erg lastig is, kunnen we interessante
dingen doen. Die samenwerking moet bovenaan de agenda.
En meteen daarachter: verder gaan dan wetenschappelijk on-
derzoek en kijken naar oplossingen. Vertel geen doemverhalen,
maar kwantificeer en concentreer je op oplossingen. Anders blijf
je in analyses hangen die iedereen nu wel kent.’
Wat kan de wereld leren van Nederland?
‘Wat Nederland heel goed kan is samenwerken. In Nederland
wordt informatie tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschap
uitgewisseld zonder al te veel hiërarchische barrières.
Ik kan gewoon een bedrijf bellen of het ministerie en dan word ik
serieus genomen. In veel landen zie ik dat het heel anders gaat.
Er wordt naar wetenschappelijke instituten te weinig geluisterd,
terwijl daar de bron van kennis en innovatie is. We zijn een klein
land, maar als we samenwerken, verslaat niemand ons.’
En andersom?
‘In vergelijkingmet elders hee Nederland het makkelijk. We heb-
ben hier geen extreemweer, een stevige ondergrond van zand en
de delta is klein in vergelijkingmet de enorme delta’s elders ter
wereld. Onze Rijn is een beekje vergeleken bij de Mekong. Ook is
investering in bescherming tegen hoog water in Nederland geen
issue: geen enkele politicus zegt dat we het maar niet moeten
doen, dat het te duur is. In Azië en Afrika zijn gebieden waar de
bevolking sterk toeneemt, maar nauwelijks geld is omdie be-
volking te beschermen tegen het stijgende water. Daar liggen de
échte uitdagingen. Nederlandse wetenschappers moeten daar-
van leren omminder Nederlands te denken. Wemoeten ons nog
veel meer in de lokale situatie verplaatsen. Niet vertellen hoe het
moet, maar: als je dat daar doet, krijg je dit eect. En de politieke
oplossing aan regio’s zelf overlaten.’
Je ziet elke dag in de cijfers wat er de komende
decennia aankomt en dat is niet niks. Waarom
denk je dat we het toch gaan redden?
‘Deze gedachte: dat je overstromingen nooit geheel zal kunnen
voorkomen, maar wel beheersbaar kunt maken. Als we onze
schouders eronder zetten, dan is daar nog tijd voor. We kunnen
gemakkelijk van elkaar leren, de informatie-uitwisseling gaat
tegenwoordig zo snel. Ik ben niet pessimistisch, nee. Absoluut
niet. We gaan het best moeilijk krijgen, maar als we het nu goed
aanpakken, zullen de problemen te managen blijven.’