Deltalife 13

Deltares, voorjaar 2020 20 Als het ijs smelt... Gletsjers zijn belangrijk voor het vasthouden van zoetwatervoorraden. Smelten ze, dan verdwijnt een belangrijke waterbuffer. Wat gebeurt er als steeds meer ijs door klimaatverandering permanent in water verandert? Dit moet je erover weten. Door Bonne van der Veen / Beeld iStock 1 Door de opwarming van de aarde valt er steeds meer neerslag in de vorm van regen in plaats van sneeuw. Anders dan sneeuw, die in de winter- periode tijdelijk wordt vastgehouden, stroomt regen meteen weg. De jaarlijkse afvoerpiek van de Rijn in Europa – die nu in het late voorjaar valt – verschuift daarmee naar perioden eerder in het jaar. Dat vergroot de kans op tekorten aan rivierwa- ter in het droge seizoen. Smeltwater van de Alpengletsjers vormt over de afgelopen eeuw gemiddeld slechts één procent van de totale afvoer van de Rijn. Maar gletsjers vormen wel een belangrijke waterbuffer. Tijdens droge zomers, zoals die van 2018 en 2019, kan het aandeel smeltwater oplopen tot 25 procent van de afvoer van de Rijn. Met andere woorden: smeltende gletsjers vormen een belangrijke bron van wa- ter in tijden van droogte. Maar, het aantal gletsjers neemt af, een proces dat door de opwarming steeds sneller verloopt. Daardoor is deze bron van smeltwater eindig. Wereldwijd zijn zo’n 250 miljoen mensen voor een substantieel deel van hun watervoorziening afhan- kelijk van zogenaamde watertorens: smelt- water van gletsjers en sneeuwpakken in de bo- venstroomse berggebie- den van rivierbekkens. Klimaatverandering en sociaal-maatschap- pelijke ontwikkelingen zetten verschillende van deze watersystemen onder druk. Hierdoor is het wateraanbod (neer- slag, smeltend sneeuw, afvoer uit meren, smel- tende gletsjers) niet meer toereikend voor de (seizoensgebonden) watervraag voor irrigatie, industrie en drinkwater. Vooral in regio’s in de Himalaya en Andes ne- men de risico’s voor de toekomstige watervoor­ ziening toe. Nabij de Noordpool warmt de aarde veel sneller op dan gemid- deld. Volgens sommige klimaatprojecties is de scheepvaartroute langs de Noordpool in 2040 één tot twee maanden per jaar ijsvrij. Voor de internationale handel is dit interessant; deze noordelijke vaarroute bekort de reistijd naar het oosten met een der- de in vergelijking met de traditionele route door het Suezkanaal. Rusland heeft al stevig geïnvesteerd in een vloot ijsbrekers om de route zelfs het hele jaar open te houden. 2 4 3