Deltalife 13

Deltares, voorjaar 2020 13 W ie het Nederlandse debat over klimaatver- andering, extreemweer en de stijging van de zeespiegel volgt, stuit al snel op twee elkaar uitsluitende standpunten. Eén: het water stijgt onherroepelijk en ook veel hoger dan we tot nu toe hebben berekend. We zullen afscheid moeten nemen van de steden Amsterdam, Den Haag, Leiden en Rotterdam. In Nederland waarschuwde journalist Rutger Bregmans in een brandbrief het Nederlandse volk voor het wassende water. Haaks daarop het ar- gument dat er he-le-maal niks aan de hand is! De zee kabbelt altijd, ook in hoogte, dat ‘heeft niks te maken met menselijke activiteiten’, dus is het onzin ommaat- regelen te nemen. Tussen beide polen de publieke opinie én een tevreden Peter Glas, deltacommissaris te Den Haag. Tevreden, omdat er over het onderwerp wordt gediscussieerd. ‘Aan het niveau van dat debat kunnen ze elders en op andere beleidsterreinen nog een puntje zuigen.’ Nuchter en alert De Nederlandse delta is een van de veiligste ter wereld, niet alleen in strekkende meters dijk (zowel in lengte als hoogte), maar ook de kennis en kunde die Nederland paraat heeft om die dijken op orde te houden. En dat kunnen we ook heel lang volhouden. ‘Tegelijkertijd', voegt Glas daaraan toe, 'is er altijd de vraag hoe de delta en de wereld daaromheen zich ontwikkelt.’ Glas noemt die input signalen voor het soms felle maatschappe- lijke debat over onze veilige delta. Er is, voor de goede verstaander, dus een derde boodschap die soms lijkt te worden overstemd door het geweld op de flanken: naast de lezingen dat de polders onherroepelijk on- derstromen of dat er niets aan de hand is, moeten we volgens Glas vertrouwen op een overheid die onze vei- ligheid nauwgezet in de gaten houdt, monitort en maxi- maliseert. ‘Je hebt mij niet horen zeggen dat er niets aan de hand is’, stelt Glas. ‘Ik zeg steeds: wij hebben de beste uitgangspositie om ons te wapenen tegen wat op ons afkomt en moeten ons voorbereiden op ontwikke- lingen die nog in nevelen gehuld zijn.’ Glas kijkt daarbij nu al naar 2050 en zelfs 2100 én verder. ‘Menig ander beleidsterrein zou daar jaloers op moeten zijn.’ Maar waarschijnlijk niet op de felheid van het maatschappelijke debat. De uitkomst daarvan kan nog altijd twee kanten op: bang gemaakt kunnen we onredelijke (en onnodige) dijkverzwaringen eisen of, in de overtuiging dat er niets aan de hand is, af- zien van miljardeninvesteringen die in 2050 mogelijk wel nodig bleken te zijn. Glas vreest geen van beide. Zolang beide alternatieven elkaar in evenwicht hou- den, is volgens hem de aanpak zoals jaarlijks vervat in het Deltaprogramma, het redelijkst. En, belangrij- ker, een aanpak met het grootste draagvlak. Dit jaar voor de tiende keer op rij keurt de Tweede Kamer het Deltaprogramma ‘goed’. Daarin staan maatregelen om die delta ook veilig te houden: ‘Er zit tot 2034, 17,9 miljard euro in het deltafonds.’ Glas ziet dan ook geen aanleiding om ‘alarmistische verhalen de wereld in te slingeren’, wel om nuchter en alert te blijven. Katrina In die redelijkste visie over de deltaveiligheid blijven dan nog voldoende onzekerheden over. Bij de opsporing van die onzekerheden spelen twee dimensies een be- langrijke rol: de sociaal-economische dimensie en de fysieke omstandigheden in en om de delta. De eerste dimensie betreft vraagstukken over bevolkingsgroei, wonen en werken, mobiliteit – kortom: het leven zelf. De as die daar haaks op staat, betreft de fysieke ruimte waarin we dat doen. Grofweg: in de kustgebieden zijn andere gevolgen en oplossingen relevant dan in de hoger gelegen delen van Nederland. De Posbank op de Veluwe vraagt nu eenmaal om andere maatregelen dan het kustgebied rondom Scheveningen en Den Haag. ‘Daarbij plannen we niet tweehonderd jaar vooruit op basis van het extreemst denkbare scenario, maar doen we dat stapsgewijs.’ In jargon: integraal en in nauwe samenhang tussen overheid en kennisinstituten zoals Deltares. En daar heeft ons land school in gemaakt. Hoe belangrijk die integraliteit is, maakt een vergelijking met Amerika duidelijk. Een ondergelopen huis in Amerika had, in de ogen van veel Amerikanen, ook op een andere plek gebouwd kunnen worden – anders gezegd: schade is in Amerika een individuele keus en geen risico dat door de overheid moet worden afgedekt. En, voegt Glas daaraan toe, in Amerika zijn de afstanden vele malen groter. ‘Na Katrina vluchtten inwoners van New Orleans naar Texas, alsof ze, omgerekend, vanuit Nederland naar Oost-Polen zijn verhuisd.’ En ten slotte hebben Amerikanen geen deltacommissaris. Daar is Amerika De Nederlandse delta is een van de veiligste ter wereld. Om dat zo te houden, kijkt deltacommissaris Peter Glas ver vooruit, naar het jaar 2100 en daar voorbij. ‘Leidend is: hoe geven we toekomstige generaties maximale keuzevrijheid bij beslissingen over het beveiligen van de delta.’ Door Sebastiaan van der Lubben / Beeld Valerie Kuypers