Delta Life 12

11 ‘W ater, sanitair, energie, trans- port en tele- communicatie zijn universele voorwaarden voor de kwaliteit van leven’, stellen on- derzoekers in het Wereldbank-rapport Lifelines dit jaar. Natuurrampen komen door klimaatverandering steeds vaker voor en hun impact op welvaart en welzijn is ook steeds groter – zowel in tijd als in geografische scope. Aardver- schuivingen blokkeren wegen; orkanen vernietigen energiecentrales en -voor- zieningen; overstromingen isoleren gemeenschappen, vernietigen de oogst en bedreigen levens. Gebrek aan schoon drinkwater zorgt voor een ramp na de ramp: ziekten verspreiden zich razend- snel, de economische ontwikkeling komt tot stilstand. Maar die rampen hebben niet alleen lokale gevolgen – er gaan ook netwerken verloren. De impact is merkbaar op regi- onaal, nationaal en zelfs internationaal niveau. Investeringen stokken, kleine bedrijven verdwijnen, markten drogen door gebrek aan concurrentie op. Weer- baarheid – door Hallegatte, Rentschler & Rozenberg (2019) gedefinieerd als het vermogen ommensen en bedrijven tijdens en na rampen bij te staan en om de effecten ervan te managen – is dus essentieel; niet alleen om kosten en schade te beperken, maar juist omdat de impact van rampen zo lang en ver doorwerkt. Denken in netwerken Die keten fascineert Xavier Espinet Alegre, specialist transport en klimaat- verandering voor de Chief Economist for Sustainable Development van de Wereldbank. ‘Infrastructuur is met het leven zelf vervlochten. Wegen leiden naar scholen, ziekenhuizen en markten.’ Ze zijn voorwaarden voor sociaal en economisch kapitaal en gezondheid. Klimaatverandering en de steeds vaker voorkomende natuurrampen bedreigen niet alleen de fysieke, maar ook die so- ciale infrastructuur. Espinet Alegre wijst op de actuele situatie in Zimbabwe waar eerder dit jaar wegen wegspoelden als gevolg van orkaan Idai. Dat komt niet eens in de vijfhonderd jaar meer voor, maar elke twee jaar waardoor econo- mische ontwikkeling vrijwel onmogelijk wordt, aldus Espinet Alegre. ‘Klimaat- verandering vernietigt niet alleen infra- structuur, maar ook wat die infrastruc- tuur voor mensen betekent.’ Weerbaarheid moet de impact van na- tuurrampen verkleinen. Weerbaarheid draait volgens Espinet Alegre om flexi- biliteit: systemen die hun functionaliteit behouden, zijn weerbaarder dan syste- men die deze tijdens een ramp verliezen. Dat vereist investeringen en de nodige moeite – maar, blijkt uit onderzoek van de Wereldbank, vaak veel minder dan van tevoren wordt gedacht. Een netwerk van wegen met meerdere toegangspun- ten maakt het bijvoorbeeld mogelijk om delen van de weg die uitvallen, te om- zeilen. Zo wordt herstel mogelijk zonder dat toegang tot diensten wordt geblok- keerd of de noodzaak om bestaande wegen zo duurzaam aan te leggen dat ze natuurrampen kunnen weerstaan. Rijst alleen de vraag: wie bepaalt hoe dat netwerk er dan uit komt te zien? De sleutel tot het antwoord op die vraag ligt besloten in data over gebruik en om- standigheden. ‘Managementsystemen zijn essentieel voor weerbare infrastruc- tuur’, stelt Espinet Alegre. ‘Het opzetten van systemen die data bijhouden, is dus een eerste, essentiële stap. Routines om die data te vergaren zijn een nood- zakelijke voorwaarde.’ Daarbij spelen Wegen vormen de levensaders van samenlevingen. Een ‘weerbare’ infrastructuur is daarom in tijden van klimaatverandering een noodzakelijke voorwaarde voor welvaart en welzijn. Dat geldt zeker voor de mensen die het hardst door natuurgeweld worden geraakt, maar vaak onzichtbaar blijven. DOOR SEBASTIAAN VAN DER LUBBEN / BEELD ISTOCK/ANP DELTARES, OKTOBER 2019