Delta Life 9

26 troleren op een manier die het leven voor mens en dier in het stroomgebied verbetert. Vier jaar later wordt de International Sava River Basin Com- mission (ISRBC) opgericht, in het kort de Savacommissie, die zich inzet voor monitoring, uitwisseling van informatie en hoogwaterverwachtingen. Dan is het enthousiasme niet te stoppen; het initiatief krijgt brede aandacht in de media en twee jaar later wordt 1 juni uit- geroepen tot Sava Dag, die de inwoners van het stroomgebied vierenmet een internationale fietstocht langs de oevers. Digitale verschillen Toch blijft het lastig om de gegevens- uitwisseling en besluitvorming langs de Sava concreet vorm te geven en te stroomlijnen. Nadat uitzonderlijke neer- slag in 2014 en een onhandige timing van het openen van de stuwmeren zorgen voor de grootste overstromingen in de geschiedenis, wordt een plan gemaakt voor een robuuste oplossing: een Flood Early Warning System, grotendeels gefinancierd door de Wereldbank. Dat systeemwordt op dit moment ontwik- keld door Deltares, Royal HaskoningDHV, Eptisa, het Hydro-Engineering Instituut Sarajevo en Mihailo Anđelić. Zodra dat systeem er is, kunnen de be­ heerders op basis van weersverwach- tingen vroeg voorzien waar het mis zal gaan. Ook de effecten van ingrepen op de waterreservoirs, het openen en sluiten van stuwdammen, komen real time in beeld, zodat verschillende strategieën op tijd naast elkaar kunnen worden gelegd. Klaas-Jan van Heeringen, specialist watermanagement van Deltares, vliegt heen en weer tussen Zagreb, Ljubljana, Sarajevo, Podgorica en Belgrado om het automatische waarschuwingssys- teem in alle landen zo goed mogelijk werkend te krijgen. De onderlinge ver- schillen zijn, merkt hij, nu niet meer in- houdelijk maar digitaal. ‘De vijf landen hebben zeer wisselende internetsnelhe- den en kampen regelmatig met uitval. Dat betekent dat er naast verbeteringen aan het internet, ook moet worden na- gedacht over het bijstellen van wensen, zonder de robuustheid van het geheel aan te tasten.’ Eigen beheer Bijzonder is de organisatie achter het systeem: hoezeer de landen ook nader tot elkaar zijn gekomen, ze beheren het hoogwatersysteem het liefste allemaal zelf. ‘Gelukkig kán dat tegenwoordig ook, dat is het mooie’, vertelt Van Heeringen. Het hoofdsysteem is onder- gebracht in het technisch goed ontwik- kelende Slovenië, maar ieder land heeft een eigen backup-systeem. Zo kunnen de landen informatie delen en toch zelf eigenaar blijven. ‘Informatie delen maakt altijd sterker. Je loopt maar één risico: dat je eigen kennisniveau toe- neemt. En wie wil dat nu niet?’, lacht Van Heeringen. Inmiddels is een aantal technische releases achter de rug en kan het sys- teem een jaar lang uitgeprobeerd wor- den om de kinderziektes eruit te halen. Van Heeringen stelt tevreden vast: ‘De vaart zit er nu in en de basis is af.’ Herstel Dat mag gelden voor het systeem, aan de rivier zelf moet nog een hoop gebeu- ren. Kroatië, waar de Sava het karakter heeft van een laaglandrivier, wil de rivier meer ruimte gaan geven om buiten haar oevers te treden. Andere, meer bergachtige regio’s hebben te maken met kortdurende, hevige overstromin- gen en zijn juist gebaat bij beter beheer van de stuwmeren. ‘Die maatregelen veranderen natuurlijk de verwachtingen en beslissingen, en moeten te zijner tijd allemaal in het systeemworden inge- bouwd’, legt Klaas-Jan uit. Anđelić, die de helft van zijn leven bij het proces betrokken was, is ondertussen zielsgelukkig dat de landen elkaar dank- zij de Sava weer vonden. ‘Sinds mijn terugkeer heb ik veel tekenen van herstel gezien. We zetten ons samen in om deze prachtige regio weer te laten floreren. Ik hoop dat met ons werk de verschillen in het gebied naar de achtergrond kunnen verdwijnen als we samenwerken aan een gemeenschappelijk doel: beschermd zijn tegen het water.’ Meer informatie? klaasjan.vanheeringen@deltares.nl DELTARES, APRIL 2018