Delta Life 9

DELTARES, APRIL 2018 Samenwerking tussen Deltares en bedrijfsleven leidt tot innovatieve technieken en creëert nieuwe marktkansen voor bedrijven. BEELD ADOBESTOCK Wie thuis een mengkraan heeft, kent de kloenk bij het afsluiten: waterslag. In grote systemen kan de druk bij zo’n klap razendsnel oplopen of juist wegvallen. Deltares ontwikkelde voor AkzoNobel Industrial Chemicals een model en software om de gevolgen in kaart te brengen. DRUK VERPLAATST ZICH MET DUIZEND METER PER SECONDE Z out wordt in Twente, Oost-Nederland, al bijna honderd jaar gewonnen door water in ondergrondse zoutkoepels te pompen. In de circa vijfhonderd meter diepe koepels lost het zout op en ontstaat pekel. Als je dat laat indampen, blijft er weer zout over. Het systeemmet ongeveer tachtig actieve boorputten rond Hengelo is in de loop der jaren organisch gegroeid. Bij het saneren en ver­ nieuwen van de leidingen wil AkzoNobel graag zeker zijn dat het systeem goed in elkaar zit en aan hoge, hedendaagse eisen voldoet. Een interessante opdracht voor adviseur en onderzoeker hydraulica Kees Kooij. ‘Wij weten al erg veel van gedrag van vloeistoffen in persleidingen, maar dit complexe pekelsysteemwas een uitdaging voor onze software. Het drukverschil tussen het water zonder en het water mét zout is groot. Als het pompsysteem plotseling uitvalt en de kleppen sluiten, ontstaan er drukgolven die zich met duizend meter per seconde verplaatsen.’ Piekdruk Ronald Kiewiet, van AkzoNobel: ‘Het onderzoek van Deltares heeft extra inzichten geleverd over de piekdrukken in het systeem en de omstandigheden waarbij deze kunnen optreden. Ook bleek dat bij te snel sluiten van kleppen juist een vacuüm kan ontstaan, wat eveneens onwenselijk is.’ Het resultaat van de analyse is gebruikt om het ontwerp bij te stellen. Bepaalde kleppen gaan bijvoorbeeld niet meer auto­ matisch dicht. De resultaten worden ook gebruikt om de operators exacte richtlijnen te geven voor de snelheid waarmee kleppen gesloten mogen worden. Meer informatie? k ees.kooij@deltares.nl