Deltalife 13

29 Deltares, voorjaar 2020 Meten is de weg naar weten In een traditioneel Hollands bollenveld wordt een revolutionaire methode getest, om het uitspoelen van in water oplossende voedingsstoffen te kunnen volgen. Voor het eerst is het mogelijk om op een milieuvriendelijke wijze de route en reistijd van deze stoffen te registreren. Dat alles door een microscopisch kleine tracer met een stukje synthetisch DNA . Door Astrid van Bragt Beeld Welmoed Jilderda ‘T racers gebruiken we in de waterwetenschap al veel voor onderzoek naar het transport van water en daarin opgeloste stoffen in de bodem, het grondwater, beken, en rivieren. Een tracer kan kleurstof zijn of een zout, maar in dit geval gebruiken we een mini-zandkorreltje gecodeerd met een stukje synthetisch DNA dat niet in het milieu achterblijft. In deze veldproef gaan we kijken hoe voedings­ stoffen en gewasbeschermingsmid- delen mogelijk van het bollenveld in de sloot terecht kunnen komen.’ Aan het woord is Joachim Rozemeijer, specialist bodem en grondwaterkwa- liteit bij Deltares. ‘Het mooie is dat je door de DNA-code een oneindig aantal unieke tracers kunt gebruiken. Na afloop vang je de tracers op om te zien via welke route en hoe snel ze in de sloot zijn gekomen. Aan de hand van de uitkomsten kun je effi- ciënte maatregelen nemen om de waterkwaliteit te verbeteren. In geval van de bloembollen kun je regels voor bemesten veranderen. Maar misschien helpt een filter op de buis- drainage net zo goed om uitspoeling te verminderen. Dan moet je wel ze- ker zijn dat de stoffen vooral die route nemen. Met onze methodiek kun je dat achterhalen.’ Bollenveld De unieke veldproef in een bollen- veld bij Noordwijkerhout wordt door Deltares uitgevoerd in samenwerking met de Technische Universiteit en IHE uit Delft, Universiteit Utrecht, KWR (drinkwateronderzoek) en Biolegio (DNA). De zandbodem bij de kust is erg geschikt voor de tracers . ‘Daarin bewegen ze zich makkelijker dan bij- voorbeeld in klei’, vertelt Rozemeijer. ‘De hydrologie in een bollenveld is ook relatief eenvoudig. De tracers worden makkelijk en snel meegevoerd. Omdat het water in het veld wordt afgevoerd via drains zijn er duidelijke aftappunten waar we de tracers opvangen, zodat we ze kunnen uitlezen. Kortom, de perfecte locatie voor een eerste veld- proef.’ Wat is er in de toekomst nog allemaal mogelijk met deze nieuwe DNA- tracers ? Rozemeijer: ‘Ik ver- wacht dat de tracers ook goed werken in de hydrodynamica. Denk aan het mengen van waterstromen bij rivier- mondingen of aan doorspoelen van polders om verzilting tegen te gaan. Een andere denkbare toepassing: tracers meesturen met sediment of plastics om het transport richting zee te kunnen volgen. DNA is steeds beter en goedkoper temeten en deze tracer- technologie gaat het onderzoek in deltagebieden zeker verbeteren.’ Meer informatie? joachim.rozemeijer@deltares.nl

RkJQdWJsaXNoZXIy Mjc4NjU=