Delta Life 10

DELTARES, SEPTEMBER 2018 5 Hoe was u betrokken bij de oprichting van Deltares en wat waren uw verwachtingen van een dergelijk instituut destijds? ‘Tien jaar geleden was ik als minister van Verkeer en Water­ staat verantwoordelijk voor onder andere Rijkswaterstaat. De oprichting van Deltares zat in de portefeuille van toenmalig staatssecretaris Schultz. We wilden er een topinstituut van maken en de water- en bodemkennis van Nederland naar wereldniveau tillen. Daartoe hebben we de specialistische kennis van een aantal instituten en de specialistische diensten van Rijkswaterstaat bij elkaar gezet.’ Zijn de verwachtingen waargemaakt? ‘Ja, dat vind ik wel. Deltares werkt wereldwijd samen met universiteiten en de medewerkers maken gebruik van elkaars kennis en expertise. Tegelijkertijd is er veel concurrentie. Overal ter wereld zijn watervraagstukken, dus ook partijen die hierop inspelen. Het is hard werken, maar we doen het goed. We wor­ den veel gevraagd voor buitenlandse projecten, aan de Nijl, in Azerbeidzjaan, in Indonesië, de Verenigde Staten. Met werk in het buitenland houden wij onze kennis op peil. Daar heeft Ne­ derland dus ook baat bij.’ Wat heeft u het meest getroffen tijdens uw voorzitterschap bij Deltares? ‘Dat we ons in Nederland niet genoeg realiseren dat we onder zeespiegelniveau leven. We wéten het wel, maar moeten nog veel meer actie ondernemen. In het begin kreeg Deltares ze­ ventien miljoen euro van de regering om onder andere na te denken over de toekomst, zonder uurtje-factuurtje dus. Maar die budgetten zijn in de jaren daarna gekrompen tot bijna de helft. Terwijl je hierop nu juist niet moet bezuinigen. Natuurlijk, het is een probleem dat pas op langere termijn speelt en we weten niet precies wanneer en hoeveel de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Maar zeker is dát het gaat gebeuren. Door de complexiteit van het probleem, is het zaak ons goed voor te bereiden.’ Welke rol kan Deltares hierin spelen? ‘Wij hebben slimme mensen in huis, experts vanuit de hele wereld, die innovatieve oplossingen bedenken. Gelukkig heeft het huidige kabinet ons onlangs weer een nieuwe impuls gegeven om ons – naast het dagelijkse werk – op de lange ter­ mijn te richten, met een extra budget van zes miljoen euro en zeven miljoen euro vanaf 2020. Een stap in de goede richting. Maar er is structureel geld nodig om die massale verander­ opgave serieus aan te pakken. Al Gore liet in zijn klimaatfilm Nederland als eerste onder water lopen. Eerst was ik daar pissig over, maar straks krijgt hij nog gelijk ook als we ons niet tijdig voorbereiden.’ Wat spreekt u aan in de werkwijze van Deltares? ‘Wat ik heel bijzonder vi+-nd, is dat we ooit een groot project in Afrika hebben geweigerd uit ethische en kwaliteitsover­ wegingen. De randvoorwaarden om het werk goed te kunnen doen, waren onvoldoende ingevuld. Ik vond het prijzens­ waardig dat Deltares deze keuze maakte.’ Op welkemanier heeft Deltares uw visie op het leven in een delta vormgegeven? ‘Ik leer veel, nog steeds. Dit onderwerp houdt me sowieso bezig, misschien omdat ik de Watersnoodramp van 1953 heb meegemaakt. Leven in een delta betekent dat het water je van twee kanten kan overvallen – vanuit de rivieren in het achter­ land en vanuit de zee. Je moet dus nu al wateropslagruimte creëren voor het geval hoogwater in het achterland samenvalt met hoogwater aan de zeezijde. Gelukkig wordt in nieuwe wijken meer ruimte gemaakt voor water, net als rondom de rivieren. Naast de verwachte zeespiegelstijging is er ook sprake van bodemdaling als gevolg van het droogmalen van bepaalde gebieden. Het leven in onze delta wordt er niet eenvoudiger op.’ Welke actuele kwesties spelen er? ‘In de laatste vergadering van de Raad van Toezicht hebben we ons gebogen over de Noordzee. Daar moet heel veel tegelijk ge­ beuren, terwijl niet duidelijk is wie het overzicht houdt. Er zijn windparken en visreservaten, maar we moeten ook nog bij het zand kunnen voor kustonderhoud. En ondertussen moeten de scheepvaart- en aanvliegroutes ook blijven functioneren.’ Het blijft dus ook wel een beetje een gevecht. ‘Ja. We hebben geen garanties. Het wordt dus ieder jaar opnieuw de boodschap uitdragen en vechten voor dat geld. Voor onze – en daarmee bedoel ik íedereen in Nederland – eigen veiligheid.' Wat hoopt u voor de toekomst? ‘Dat we ons over tien jaar meer bewust zijn van waar we wonen en wat dat betekent. Ook hoop ik op nationale erken­ ning voor de grote praktische denktank die Deltares heet en die ons de weg wijst naar een droge toekomst. Doen we het niet voor onszelf, dan toch wel voor onze kinderen en kleinkinderen. De maatregelen zullen niet altijd even populair zijn, maar wel nodig. Laten we Nederland op innovatieve wijze heruitvinden.’ ‘We realiseren ons niet genoeg dat we onder zeespiegelniveau leven’