Delta Life 10

20 Droog, droger, droogst Grote delen van Europa kampten afgelopen voorjaar en zomer met aanhoudende droogte. Een fenomeen waarmee we vaker te maken krijgen, zeggen meteorologen. Hoe kunnen we ons ‘wapenen’ tegen watergebrek? Vijf maatregelen op een rijtje. DOOR RODY VAN DER POLS / BEELD RUTGER HOFSTE ZOETWATER OPSLAAN IN DE BODEM Zo komt het dagenlang met bakken uit hemel, zo is het wekenlang kurkdroog. Op veel plekken – en in Nederland zeker – is het zoetwatervraagstuk vooral een verde lingsvraagstuk: hoe maak je water dat in de ene periode ruim voorradig is beschik baar op momenten van droogte? Simpel: door het ondergronds op te slaan in tij den van ‘overvloed’. Maar is dit ook haal baar op grote schaal? Deltares onder zocht het onder de vlag van COASTAR (COastal Aquifer Storage And Recovery) samen met onderzoeksinsituut voor wa terkwaliteit KWR en consultancyorgani satie Arcadis en in nauwe samenwerking met drinkwaterbedrijven, waterschap pen, gemeenten, agrarische onderne mers en de provincie Zuid-Holland. ‘Het antwoord is een duidelijk: Ja, dit is haal baar’, vertelt Esther van Baaren van Del tares. ‘Mits alle betrokken partijen nauw samenwerken. Dat zijn we nu aan het or ganiseren voor de provincie Zuid-Hol land. Maar in principe kan je deze aanpak in elk deltagebied volgen.’ Meer informatie: esther.vanbaaren @deltares.nl | coastar.nl | go-fresh.info BRAKWATER IS HET NIEUWE ZOETWATER In de kustprovincies van Nederland is het grond water vaak brak: een mix van zout en zoet. ‘Brak water heeft een slechte reputatie. Onterecht, het is heel schoon, zonder pesticiden of bestrij dingsmiddelen’, zegt Gualbert Oude Es sink van Deltares. ‘Als je het zout eruit haalt, is het prima te gebruiken als drink water. Ik zeg daaromwel: brak water is het nieuwe zoetwater. Niet voor niks kre gen we van duinwaterbedrijf Dunea de opdracht uit te zoeken hoeveel brak water kan worden gewonnen in duingebied Meijedel/Berkheide.’ In het kader van on derzoeksproject COASTAR (zie ook punt 1) is uitgerekend dat het afvangen en ontzilten van alle brakke en zoute kwel in Nederland 1800 miljoen kubieke meter extra zoetwater oplevert. Esther van Baaren: ‘Zelfs als je maar een deel ontzilt, leidt het al tot een enorme toename van de hoeveelheid drinkwater. Met als bij komend voordeel: de ‘zoutvracht’ naar het oppervlaktewatersysteemwordt minder, waardoor landbouwgewassen minder snel zoutschade oplopen.’ Meer informatie: esther.vanbaaren @deltares.nl | coastar.nl FLEXIBEL PEILBEHEER Op 24 juli afgelopen zo mer was het zover: op die dag trad voor de derde maal ooit de Klimaatbe stendige Wateraanvoervoorziening (KWA) in werking. Vanaf dat moment stroomde 15.000 liter zoetwater per seconde door een sluis in Bodegraven richting het westen. Het doel: de zoet wateraanvoer op peil houden. Omdat het water bij het reguliere innamepunt bij Gouda te zout was, is zo'n alternatieve aanvoerroute nodig. ‘Want stroomt er te weinig water richting zee, dan rukt het zoute zeewater op. Dat leidt tot verzil ting. Met alle gevolgen van dien voor landbouw, drinkwater en natuur’, vertelt Judith ter Maat, namens Deltares betrok ken bij het Deltaprogramma Zoetwater. Dit programma heeftmaatregelen geïn ventariseerd om zoetwatervoorziening van Nederland robuuster te maken. ‘Eén van de maatregelen is een meer flexibel peilbeheer’, vertelt Ter Maat. ‘Op die ma nier kunnen we in de natte maanden meer water opslaan – onder andere in het IJsselmeer – voor de droge periodes. Het is interessant om te zien dat maatre gelen die we hebben geïntroduceerd met het oog op de verwachte situatie in 2050 nu al hun vruchten afwerpen onder de extremen van het huidige klimaat.’ Meer informatie: judith.termaat @deltares.nl | tinyurl.com/dpzoetwater 1 3 2