Delta Life 10

ALS HETWATER OPRAAKT WAT VEROORZAAKT WATERSCHAARSTE? Klimaatverandering Stijgende temperaturen op aarde beïnvloeden op allerlei manieren de beschikbaarheid van zoetwater. Allereerst verandert de hoeveelheid neerslag per gebied: op de ene plek valt meer, op de andere plek minder regen. Bovendien verdampen gewassen bij hogere temperaturen meer water, waardoor boeren meer gaan irrigeren. Ook als gevolg van de zeespiegelstijging kan de hoeveelheid zoetwater verminde­ ren. Dit gebeurt bijvoorbeeld op atol-eilanden in de Stille Oceaan, waar het peil van het zoute grondwater stijgt zodat er minder van het bovenliggende zoetwater overblijft. Bovendien raakt het zoete grondwater aangetast doordat golven zout zeewater het eiland vaker overstromen. Grotere vraag Toch moeten we niet alles aan de klimaatverandering toeschrijven, waarschuwt Deltares-onderzoeker Karen Meijer. ‘In veel gebieden is de groeiende bevolking een veel belangrijkere factor. Simpelweg doordat meer mensen meer water nodig hebben.’ Daarnaast blijkt dat mensen die thuis een wateraansluiting krijgen, ook meer water per persoon gaan verbruiken. Bovendien stijgt in een gebied dat in ontwikkeling is de vraag naar producten waarvoor veel water nodig is om ze te maken. Het school­ voorbeeld daarvan is vlees: per kilocalorie kost rundvlees bijvoorbeeld acht keer zoveel water om te produceren dan granen. Dus als de bevolking daar­ van meer gaat eten, trekt dat een zware wissel op de watervoorziening. Veranderingen in het landschap Ook om andere redenen kan een water­ tekort ontstaan. Bijvoorbeeld door de bouw van een dam om stroom op te wekken. Dat kan grote gevolgen hebben voor het gebied áchter die dam. Meijer noemt het voorbeeld van de binnendelta van de rivier de Niger in Mali. ‘Dat gebied overstroomt elk jaar om vervolgens weer droog te vallen, wat het erg geschikt maakt voor akkerbouw, veeteelt en visserij. Maar nu zijn er plannen om stroomopwaarts een dam te bouwen. Dat kan de boeren, nomaden en vissers die nu van de delta afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud behoorlijk in de problemen brengen.’ WELKE GEVOLGEN HEEFTWATER­ SCHAARSTE?Drinkwater- en voedseltekort Bij een zoetwatertekort ligt het voor de hand om te denken dat er dan te weinig drinkwater is voor de bevolking. Maar dat valt meestal wel mee, zegt Meijer. ‘In gro­ te steden kan dat inderdaad problemen opleveren, zoals we dit voorjaar in Kaapstad hebben gezien. Maar er is relatief weinig drinkwater nodig; daar kan de bevolking via putten, tankwagens of flessen vaak nog wel aan komen.’ Maar met alleen drinkwater ben je er niet. Er is veel meer water nodig voor de landbouw. Is dat er niet, dan raken boeren hun inkomsten kwijt en dreigt een voedseltekort. DOSSIER WATERUITDAGINGEN 12 DOOR JEAN-PAUL KEULEN / BEELD ISTOCKPHOTO Door bevolkingsgroei en klimaatverandering krijgen we vaker temakenmet waterschaarste. Hoe gaan we daar­ mee om? Het Water, Peace and Security-programma probeert tijdig aan de juiste knoppen te draaien. 1 2